معرفی کتاب قانون در طب - نمایش محتوای تولیدویژه
معرفی کتاب قانون در طب
قانون در طب یا به اختصار قانون، یکی از کتابهای ابن سینا در زمینهٔ پزشکیست که نزدیک به هفتصد سال در مراکز علمی اروپا تدریس میشد. اصل کتاب به زبان عربی نوشته شدهاست و عبدالرحمن شرفکندی (هَژار) در دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۶۰ شمسی، آن را به زبان فارسی ترجمه کردهاست. این کتاب مهمترین و مفصلترین کتاب ابن سینا در طب و از اُمّهات کتب طبی در تمدن ایران پس از اسلام و از جمله مهمترین آثار پزشکان دنیای قدیم است. این کتاب عظیم بیش از یکمیلیون کلمه دارد و شامل پنج بخش (کتاب) است که هریک به چند «فن»، «تعلیم»، «جمله» و «فصل» تقسیم میشود. پنج بخش کتاب عبارت است از: کلیات طب، ادویهٔ مفرده، امراض مخصوص اعضاء، امراض عمومی بدن، و ادویهٔ مرکبه. بوعلی در کتابِ یادشده سعی بلیغی در تعریف الفاظ طبی بهگونهای منطقی کرده و در تقسیم موضوعات و شرح مطالب نیز از روشی منطقی پیروی کردهاست. قانون را باید ترکیبی علمی از تجارب بالینیِ بوعلی، آثار و تعالیم جالینوس و بقراط و ارسطو و نوشتههای پزشکان ایرانی و مسلمان پیش از خود، چون رازی، ابن ربن طبری و ابوسهل مسیحی دانست. کتاب قانون را بزرگترین سند پزشکیِ جالینوسی میدانند، ولی مسائل نظریِ ارسطویی بر این اثر ارزشمند مسلط است. بوعلی در تشریح به ارسطو استناد میکرد. وی مبانی کلی طب را برپایهٔ آرای جالینوس، و داروگیاهشناسیاش را بر اساس نوشتههای دیوسکوریدس (داروگیاهشناس نامدار یونانی در قرن نخست میلادی) توضیح دادهاست. بوعلی به طب نظری و عملی نظر داشتهاست. وی در آثار طبیِ خود و بهویژه در قانون، تعالیم عملی و بالینی را در قالب تعریفهای نظری و علمی بیان کردهاست. مشاهدات بالینیِ قانون را میتوان با مفاهیم تجربیِ بالینیِ الحاوی مقایسه کرد. ابن سینا، رازی را شایستهٔ نام پزشک و حکیم نمیدانست، اما عملاً بسیاری از روشهای درمان و کار تجربی خود را از الحاوی رازی آموختهبود. بوعلی در شرح داروهای مفرد و قراباذین، نخست ماهیتشان را ذکر میکند و بعد نوع عالی و دانیِ آن را شرح میدهد. اکثر داروهای ذکرشده از داروهای گیاهی یا حیوانی است. او از مواد معدنی و ترکیبات شیمیایی نیز در داروسازی استفاده میکردهاست؛ ازجمله طلا، سرب، نقره، سفیداب، گوگرد، زرنیخ، لاجورد، و زنگار.
مطالب مرتبط:

شهادت جانسوز حاج قاسم سلیمانی
پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی شهادت سردار شهید سپهبد قاسم سلیمانی و شهدای همراه او